Een schaduwzijde is een kant van iets, of van jezelf, die je liever niet ziet of laat zien. Het komt veel voor dat 'spirituele' mensen of organisaties angst hebben voor schaduwzijden, want alles moet natuurlijk altijd leuk en lief zijn. Het andere uiterste zijn mensen of organisaties die hun donkere kant volledig uitleven. Het is voor heidenen daarom heel belangrijk om de schaduwzijde van dingen onder ogen te komen. Een goed voorbeeld is de dood. Leven en dood zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en daarom kijken we in dit artikel naar het dodenrijk en haar heerseres, de godin Hella (ook wel Hel genoemd).
Helheim, de onderwereld
Voor onze voorouders was de onderwereld letterlijk een onderwereld, dat wil zeggen een onderaardse wereld. Als je het beeld van een wereldboom in gedachten neemt zie je de wortels van de wereldboom diep de aarde binnengaan. Daar is het Rijk van de Doden. In de Germaanse wereld wordt dit rijk Hel of Helheim genoemd. Dit woord lijkt verdacht veel op het christelijke woord 'hel'. En daar moeten we rekening mee houden, omdat de christenen de hel (met het woord 'de' ervoor) beschouwen als een gruwelijke plaats die voor eeuwig is. Onze Germaanse Hel, zonder het woord 'de' ervoor, is iets heel anders. In tegenstelling tot de christelijke hel is Helheim geen plaats die gereserveerd is voor zondaars maar het is gewoon een plaats waar de overleden wezens naar toe gaan. Hoe ziet Helheim er dan uit en wat doe je daar? Hier moet ik de lezer misschien ietswat teleurstellen, want hier is geen pasklaar antwoord voor en ik hou er ook niet van om tweedehands kennis over zo'n onderwerp te delen. Onze voorouders wisten dat de grenzen tussen de wereld van de levenden en die van de doden niet altijd even duidelijk is. Hier maakte men gebruik van door op grafheuvels te zitten en contact te maken met de overleden voorouders. Sjamanen weten dat de mogelijkheid bestaat om tussen werelden te reizen. Nu is er één klein probleempje met het reizen naar Hel…de wereld van de doden is voor de doden bedoeld en niet voor ons levenden. Er zijn mensen die wel veel van Helheim hebben gezien maar het is waarschijnlijker dat je vooral de grensgebieden kan bezoeken. Maar wat doe je daar in het dodenrijk dan? Mijn ervaring is dat het een plaats van regeneratie is waar je voorbereiding op een volgend leven plaatsvind. Leven en dood wisselen elkaar steeds weer af net zoals de seizoenen elkaar afwisselen of dag en nacht elkaar afwisselen. Het bestaan is cyclisch.
Godin van de Dood
De heerseres van het dodenrijk heet Hel of Hella. Zij wordt vaak afgebeeld als half mens half lijk. Soms deels als skelet en soms deels met rottend vlees. Dat klinkt misschien luguber maar zo presenteert Hella zich nu eenmaal als godin van de dood. Hier moeten we even helder krijgen wat dat nu precies betekend: Godin van de Dood. Betekend dit dat Hella een soort 'Magere Hein' is die je komt halen als je tijd is gekomen? Nee, dat is niet haar taak. Hella is als het ware de 'directrice' van het dodenrijk (al is dat woord een beetje een understatement). Mijn ervaring met Hella is dat ze een godin met mededogen en geduld is. Hella, en het bezoeken van Helheim, kan je veel leren over de dood én het leven. En daarom is het raadzaam om te leren naar andere werelden te reizen. Er kan letterlijk een wereld voor je opengaan…